QİÇS (qazanılmış immun çatışmamazlığı sindiromu) və onun hökmü

Sual: QİÇS-ə yoluxmuş şəxsin özünü cəmiyyətdən təcrid etməsi vacibdirmi? Ailəsinin onu tərk etməsi vacibdirmi?

Cavab: Ona özünü cəmiyyətdən təcrid etmək vacib deyil. Həmçinin başqalarının da onu tərk etmələri vacib deyil. Əgər xəstəliyin başqalarına yoluxma təhlükəsi olmasa, onu məscid kimi ümumi ictimai yerlərdən uzaqlaşdırmaq  icazəli deyil. Bəli, xəstəliyin qəti olaraq və ya ehtimal olunan yoluxma yollarının nəzarətdə saxlanması vacibdir. 

Sual: Bilərəkdən bu xəstəliyi yoluxdurmağın hökmü nədir?

Cavab: Bu, icazəli deyil. Əgər xəstəliyə yoluxduran şəxs, bunun adətən ölümlə nəticəndiyini bildiyi halda onun etdiyi əməl (xəstəliyə yoluxdurma), hətta müəyyən müddət kçdikdən sonra qarşı tərəfin ölümünə səbəb olarsa, ölən şəxsin qəyyumunun ondan qisas alması icazəlidir. Lakin bundan xəbərsiz və ya yoluxma zamanı qəflətdə olarsa, ona yalnız diyə ödəmək və kəffarə vermək vacibdir.

Sual: QİÇS virusuna yolxuşmuş xəstənin sağlam insanla evlənməsi icazəlidirmi?

Cavab: Bəli icazəlidir. Lakin elçilikdə və nikah müqaviləsi zamanı bilərəkdən özünü sağlam adam kimi qələmə verməməlidir. Həmçinin ona xəstəliyin yoluxmasına səbəb olacaq yaxınlıq etməsi icazəli deyil. Amma yoluxma ehtimalı olarsa və qarşı tərəfin yoluxmasına əminlik yoxdursa, onun razılığı olduqdan sonra yaxınlıqdan çəkinmək vacib deyil.

Sual: QİÇS virusu daşıyıcılarının bir-birilə evlənməsi icazəlidirmi?

Cavab: Bunun heç bir maniəsi yoxdur. Lakin onların arasında cinsi yaxınlıq xəstəliyin şiddətlənməsinə və təhlükənin artmasına səbəb olarsa bundan çəkinmək lazımdır. 

Sual: QİÇŞ virusu daşıyıcısı olan şəxsin cinsi yaxınlıq etməsinin hökmü nədir? Bu xəstəlik əsasən cinsi yaxınlıqla yoluxduğu üçün xəstəliyə tutulmayan şəxsin onunla yaxınlıq etməkdən imtina etməyə haqqı varmı?

Cavab: Sağlam olan zövcə ərindən ona xəstəliyin keçməsinə - hətta ehtimal edilsə belə - səbəb olacaq hər cür yaxınlıqdan imtina etməsi icazəlidir. Hətta onunla yaxınlıqdan imtina etmək vacibdir. Lakin qoruyucu və ya başqa vasitədən istifadə etməklə ehtimal dərəcəsini 2% kimi nəzərə alınmayacaq dərəcədə azaltmaq olarsa, onunla yaxınlıq etmək icazəlidir. Hətta ehtiyata əsasən, onunla yaxınlıqdan imtina etməsi icazəli deyil. Bununla da sağlam ərin bu xəstəliyə tutlmuş zövcə ilə necə davranacağı hökmü aydın olur. Əgər ağıl sahiblərinin nəzərində xəstəliyə yoluxma ehtimalı olarsa, onunla yaxınlıq etməsi icazəli deyil. Xəstəliyin yoluxmasının qarşısını alan vasitələr olmadıqa zövcənin dörd ayda bir dəfə yaxınlıq etmə haqqı hökmdən düşər.

Sual: Ər və arvad hər hansı biri QİÇS-ə yoluxarsa sağlam olanın ayrılmaq haqqı varmı?

Cavab: Əgər nikah əqdi zamanı aldatma olarsa, belə ki, nikah müqaviləsi bağlanmadan əvvəl ərin və ya arvadın sağlam olduğu deyilsə, buna əsasən nikah müqaviləsi bağlanarsa, həqiqət məlum olduqda nikah müqaviləsini pozma haqqı sabit olar. Nikahın pozulmasına səbəb olacaq aldatma ərin xəstəliyin olmamasını düşünməsi ilə yanaşı zövcənin və ya onun vəlisinin xəstəlik barədə heç nə deməyərək susması ilə sabit olmur. Amma aldatma olmasa, xəstəlik nikah müqaviləsindən sonra yaranarsa, sağlam ər xəstəliyə tutulmuş arvadını boşaya bilər.

Sual: Sağlam zövcə cinsi yaxınlıqdan məhrum olduğu üçün xəstəliyə tutulmuş ərindən ona talaq verməsini tələb edə bilərmi?

Cavab: Bu məsələdə ehtiyatın tələblərinə riayət etmək tərk olunmamalıdır. Bəli, əgər bir dəfəlik zövcəsini tərk edərsə, qadın asılı vəziyyətdə (nə evli, nə subay) olur. Bu halda qadının şəriət hakiminə müraciət etməyə haqqı var. Şəriət hakimi onu ya zövcəni tərk etməkdən əl çəkməyə ya da onun talağını verməyə məcbur etməlidir. 

Sual: QİÇS virusuna yolxmuş hamilə qadının uşağını götürmək (abort etdirmək) icazəlidirmi?

Cavab: Bu, icazəli deyil. Xüsusilə də, ruh bədənə daxil olduqdan sonra. Lakin hamiləliyin davam etdirilməsi ana üçün zərərlidirsə, ruh bədənə daxil olandan sonra deyil, əvvəl uşağın götürülməsi icazəlidir.

Sual: QİÇS virusuna yoluxmuş ananın sağlam uşağına analıq etməsinin, ona süd verməsi kimi işləri yerinə yetirilməsinin hökmü nədir?

Cavab: Buna görə onun analıq haqqı hökmdən düşməz. Lakin uşağa yolxudurmaması üçün lazımı tədbirlər görülməlidir. Əgər məqbul dərəcədə ehtimal olunsa ki, döşü ilə süd verərəcəyi təqdirdə uşaq xəstəliyə yoluxacaq, bundan çəkinmək vacibdir. 

Sual: QİÇS virusunu ölüm xəstəliyi (ölüm ayağında olan xəstəlik) hesab etməyin hökmü nədir?

Cavab: Bu xəstəlik adətən uzun müddət davam edən xəstəliklərdən olduğu üçün onun düşüncə qabiliyyətinə təsir edən öldürücü əsəb sipdiromlarının üzə çıxıdğı son mərhələləri ölüm ayağında olan xəstəlik hesab olunur. 

Sual: Həkimin QİÇS virusuna yoluxmuş xəstənin vəziyyətini ona birbaşa aidiyyatı olan, məsələn,  ər və ya arvad kimi şəxslərə xəbər verməsi icazəlidir, yoxsa bu ona vacibdir?

Cavab: Əgər xəstə və ya onun qəyyumu icazə verərsə, həkimin bunu deməsi icazəlidir. Həmin şəxsin həyatı uzun müddətdə bundan asılı olarsa, vacibdir. Necə ki, zəruri ehtiyacları tərk etdikləri təqdirdə onların da bu xəstəliyə yoluxmalarına gətirib çıxaracağını bilirsə, deməsi  vacibdir.

Sual: Əgər müsəlman şəxs yolxucu QİÇS virusuna yoluxduğunu bilərsə, zövcəsi ilə cinsi əlaqədə olması icazəlidirmi? Zövcəsinə bunu bildirməsi vacibdirmi?

Cavab: Əgər yaxınlıq etməklə xəstəliyin ona keçəcəyini bilirsə, mütləq surətdə icazəli deyil. Həmçinin nəzərə alınacaq dərəcə ehtimal edərsə, hökm eynidir.